Sha baroh ki Khristan

   Sha baroh ki Khristan

Pynshisha ialade kum ki nongleh ia ka Ktien, ym tang ki nongsngew ia ka.

 (Jakob 1:22

 Ngi im ha kane ka pyrthei kaba dap da ki jingjynjar, ki jingkulmar, ka imlang sahlang (society) kaba la pyut plak da ki jingsniew babun jait ha kaba ngim lah ban ioh ka jingsngain ka mynsiem.

Ngim dei ban klet ban kylli ia lade, Naei ngi wan? Shano ngin leit nangne? Balei ngi don hangne? Bad kaei kaba kut jong ngi?  Kaba kumno ngi im mynta hangne  kan ktah ia kaba kut jong ngi ha kawei pat ka pyrthei la ha bneng ne ha dujok. Bunsien ngi pyrkhat tang ia kaba mynta hynrei ngim kynmaw ban pyrkhat ia kaba la shai. Ha kawei ka liang ka long kaba dei ban pyrkhat tang ia kaba mynta namar ngi im ha kane ka pyrthei kaba mynta hynrei kata ka long ka jingim kaba ha ka doh. Ngi hap ruh ban pyrkhat shaphang ka jingim kaba kynja mynsiem. U briew um dei u jingthaw  uba iap tang shisien bad tang katta ka la kut nadong shadong. Hynrei u briew u dei u jingthaw ba la thaw kyrpang da U Blei ba un im junom ha kaba kynja mynsiem. Wat la kane ka doh ka la iap  hynrei ka mynsiem jong u briew ka iaisah junom. U dang sngewthuh biang biang. U kynmaw biang biang ia kaei kaba u la im mynshuwa ha kane ka pyrthei. La u la iap ha ka doh hynrei kam shym la iap ka mynsiem. Ka lah ban leit sha bneng lane sha dujok katkum ka jingim jong u ha ka pyrthei.

U Blei uba khraw uba long u Nongthaw jong ngi ki briew u la ai ia ka Ktien jong U ha u briew khnang ba u briew un ioh tip ia ka jingshisha, ia ka lynti sha bneng, bad kumno ba un im ha ka pyrthei.

Kawei na ki jjngeh kaba kongsan tam la ngi pdiang ne em ia ka, ka long ba ngi la sakma. Ngi la sakma ha kaba mynta, ha kaba lashai ruh bad ha ki por baroh. Ngi la sakma na U Blei bad na ka jingpynim jong U. Dei na kata ka daw ba ngi don hapdeng ka jingeh, ka jingjynjar, jingkhuslai, jingkulmar bad khlem jingkyrmen ha kane ka jingim. Tang kawei ka lynti kaba shisha kaba ngi dei ban iaid ka long ba ngin wan phai pat sha U Blei bad sha ka Ktien jong U kaba hikai ia ka jingshisha.

Ka Kitab Salm 119:105 ka ong “Ka Ktien jong Me ka long ka sharak ia ki kjat jong nga, bad ka jingshai ha ka lynti jong nga”.  Hooid ka Ktien U Blei, Ka Bible, ka long ka sharak bad ka jingshai ia ngi kiba ngeit.

Ka Bible, kam long tang ka Kot History kaba rim hynrei ka long ka jingpynpaw jong U Blei ha ngi haduh kine ki sngi ba mynta. Ka dei ka Khubor kaba iathuhlypa sha ka pyrthei. Ka iathuh ha ngi naei ngi la wan, shano ngin leit, ka iathuh ha ngi kano ka lynti kaba dei bad ka bym dei. Ka Bible ka kynthup lut ia ki jingshisha baroh kiba u briew u dei ban tip bad ban leh. Ki jingiathuhlypa jong ka Bible ki long ki jingkren jong U Blei lyngba ki prophet kiba u Blei hi u la jied ban kren lyngba jong ki.

Ka jingthoh ka ong, “haba phi tip shuwa ia kane ba ym don ka jingiathuhlypa na ka Jingthoh Bakhuid kaba long na ka jingbatai u briew hi. Namar ym da ka mon u briew la wan ka jingiathuhlypa mynno mynno ruh; hynrei ki briew ki la kren na U Blei kein, haba la pynkhih ia ki da U Mynsiem Bakhuid” (2 Petros 1:19-21).

Ka Bible ka long kaba la pyrsad mynsiem da U Blei. “Namar ka Ktien U Blei ka long kaba im, bad kaba donbor, bad kaba kham nep ban ia kano kano ka waitlam arliang syrti, bad kaba pei haduh kaba pynkhlad  ia ka jingim bad ia ka mynsiem, ia ki mat bad ia ka khlein shyieng ruh, bad kaba bishar ia ki jingmut bad ia ki jingthmu ka dohnud” (Hebru 4:12)

Ka dei ka Ktien U Blei, kaba la thung hapoh ka dohnud jong ngi, kaba pynim ia ngi, kaba ialam ia ngi, kaba pynkyntang ia ngi, kaba pynkyrpang ia ngi sha U Blei, bad kaba pynlong ia ngi kiba la pdiang hun ha khmat U Blei.

Ka shithi u Jakob 1:21-22 ka ong, “Naba kumta haba la buh noh ia ka jingtngit baroh, bad  ia ka jingshlei ka jingbishni, to phin pdiang da ka jingjemnud ia kata ka Ktien ba la thung, kaba lah kein ban pynim ia ki mynsiem jong phi. Te to long phi ki nong leh ia ka Ktien bad ym tang ki nong sngew, da kaba shukor noh ia lade hi. Naba lada uno uno ruh u long u nongsngew ia ka Ktien bad ym u noingleh, une u long kum u briew uba khmih thuh ia ka khmat ka met jong u ha ka iit khmih; namar u la khmih thuh ia lade bad u la leit noh bad kumne kumne ruh u la klet noh  uba kumno u la long. Hynrei jar uba iaikhmih thuh sha ka hukum bajanai, kaba ka jong ka jingpyllaitluid bad u iaineh, une haba um long u nongsngew uba klet noh, hynrei u nongleh ia ka kam, un long uba suk ha kata ka jingleh jong u”

Ban long u nongleh ia ka Ktien ka mut ban long uba kohnguh ia U Blei bad ia U Trai Jisu Khrist. Kam pat biang satia tang ban shu pule ia ka Ktien U Blei, ka Bible. Ngi dei ban long ki nongbud ia ki jinghikai jong ka. Kam pat biang satia ban long kiba ngeit ia U Jisu Khrist hynrei ngi dei ban long ki nongbud kiba kohnguh ia ki hukum jong u.

U Jisu u ong, “Lada phi ieit ia nga, to sumar ia ki hukum jong nga” (Ioannis 14:15).

Mynta hangne ha ka pyrthei, ngi iakynduh shibun ki jingeh wat ha ka jingngeit khristan. Ka daw ka long namar bun ki khristan kim shym la pule ia ka Ktien U Blei bad kohnguh ia ki jinghikai jong ka hynrei ki iaid katba kum ki jingngeit niam bad ki rukom pateng la pateng jong ka niam jong ki. Bun ki briew ki kwah ban bud ia ki jinghikai ka niam ne ka Balang jong ki wat la kita ki jinghikai kim iadei bad ki jinghikai ka Ktien U Blei, ka Bible.

U Apostol Paul u thoh sha u Timothi kumne: “Namar ka por kan jia haba kin ym shah shkor ia ka jinghikai bajanai; hynrei haba ki don ki shkor badait, kin iakynton ha lade ia ki nonghikai katba kum ki jingkwahbrai jong ki hi” (2 Tim. 4:3). Dei na kane ka daw ba sa kulmar ki jinghikai bad ki jingngeit. Ha ka jaka ban ngeit ia ka Ktien U Blei, ki ngeit noh pynban ia ki jinghikai jong  ki briew ki bym hikai pura katkum ka Ktien U Blei hynrei katba kum ki jinghikai hiar pateng. Ha ka jingshisha ym don mano mano u briew ne ka Balang kaba donbor ban pyntam khyndiat ne pynduna khyndiat ia ka Ktien U Blei. Baroh ki jinghikai ki dei ban long thik pa thik katkum ka Ktien U Blei khlem pyntam ne pynduna.

Khmih bniah ia kine ki dkhot Bible harum:

Deuteronomi 4:2 “Phin ym pyntam ei ei ruh ha kata ka ktien ia kaba nga hukum ia phi lymne pynduna na ka, ba phin ioh sumar ia ki hukum U Trai uba U Blei jong phi ia kiba nga la hukum ha phi”

Proberb 30:5-6 “Ka Ktien baroh ka jong U Blei ka long ba la pynphrang; u long ka stieh ha kita kiba shanniah ha u. Me wat pynlang ha ki ktien jong u, ioh ba un sneng ia me, bad ban shem ia me uba lamler”

Jingpynpaw 22:18-19 “Nga phla ha uwei pa uwei baroh uba iohsngew ia ki ktien jong ka jingiathuhlypa kane ka kitab: Lada uei uei ruh un da pynlang (add) ha kine,U Blei un pynlang ha uta ia kita ki jingiapthem ia kiba la thoh ha kane ka kitab: te lada uno uno ruh un shim noh na kita ki ktien ka kitab jong kane ka jingiathuhlypa, u Blei un shim noh ia ka bynta jong u na u dieng ka jingim bad na kata ka nongbah kaba khuid, bad na kita kiei kiei ruh ia kiba la thoh ha kane ka kitab”.

Mathaios 5:18 “Naba shisha nga ong ha phi, Ha ban da leit noh ka bneng bad ka khyndew, kat iwei i dak rit lane iwei iba khun khyndiat eh na ka hukum in ym leit noh, tadynda yn pyndep baroh”

 Lada ngi la nang ban pynshongdor ia kine ki dkhot Bible ha neng, ngin ym lah ban shu ong “Kam lei lei lada ki jinghikai jongngi kim iadei bad ka Ktien U Blei”. Lada ngi la sngewthuh ba ka don kano re kano ka bynta na ki jinghikai ba ki bym long katkum ka Ktien U Blei ngi dei ban iehnoh lane pynbeit noh ia kata bad sdang ban hikai bad leh noh katkum ka ktien U Blei, la ki dei ki jinghikai shong tynrai jong ka Balang hi ruh lada ki dang bakla to ngin pynbeit. Namar ngim lah ban hikai tam lane duna na ka Krien U Blei.

U Apostol Paul u thoh “To pyrshang smat ban aiti ialade ba la pdiang hun da U Blei, kum u nongtrei u bym donkam ban lehrain, uba iasam beit ia ka ktien ka jingshisha” (2 Timothi 2:15). Katno kan long kaba sngewtynnad haduh katta katta lada ma ngi lane ki jinghikai jong ngi ki long ba la pdianghun hakhmat U Blei bad ngi lah ban iasam beit ia ka ktien ka jingshisha khlem lehrain lane sheptieng iano iano”. Kumba ong ki synran, ka kham bha ban kohnguh ia U Blei ban ia ki briew (Kam. 5:29). Amen. FGEM